english below
Sztuka geometryczna w tradycji sztuk pięknych opiera się na geometrii euklidesowej i poszukiwaniu tego, co trwałe i niezmienne.
Paulina Sztabińska wyodrębnia trzy główne sposoby, w jaki artyści realizowali to dążenie. Opisuje i systematyzuje sztukę opartą na geometrii i logice:
Pierwszy odnosi się do założenia, iż geometria euklidesowa stanowi ukrytą strukturę rzeczywistości (proporcje geometryczne, figury i liczby, prawa natury) oraz poszukiwania uniwersalnej zasady rządzącej wszechświatem i wszelkimi istnieniami na Ziemi (kanon).
Drugie ujęcie geometrii polega na odwoływaniu się do motywacji psychologicznych i opiera się na założeniu, że kształty euklidesowe stanowią podstawowe formy umysłu ludzkiego. Świadczą o lęku przed światem i wyrażają określone tęsknoty ludzkie do porządku (Wilhelm Worringer). Artyści, jako ludzie szczególnie wrażliwi, uciekają w świat sztuki pozbawionej odniesień do rzeczywistości na rzecz kształtów geometrycznych, kojarzonych z racjonalizmem, dających poczucie panowania nad innymi, możliwość manipulacji i przekształcania, zapewniający wewnętrzne poczucie stałości, ładu, porządku, harmonii (Herbert Read).
Trzecie podejście wiąże się z używaniem kształtów geometrycznych jako symboli tego, co niezmienne i trwałe. Jest związane z dążeniem do ładu, harmonii, uniwersalnych zasad.
Od początku szczególna, symboliczna rola geometrii była związana z odmiennością tego, co prezentuje natura.
Nawiązaniem do geometrii w instalacji ELEMENTARIA stała się miniatura z angielskiego manuskryptu z końca XI wieku wpisująca w przestrzeń gotyckiej budowli Galerii EL cztery żywioły, pory roku, znaki zodiaku, cztery strony świata w połączeniu z fazami życia człowieka.
Instalacja ELEMENTARIA odnosi się do jednego z najsłynniejszych dzieł naukowych w historii ludzkości – „Elementów” Euklidesa z VI w p.n.e., które ukształtowało sposób myślenia o teoriach matematycznych opartych na metodzie dedukcyjnej i logice.
Powstało 13 ksiąg „Elementów” Euklidesa; wydrukowane w Europie po raz pierwszy w 1482 r. – są drugim dziełem po Biblii z największą liczbą wydań. Inspiracją dla instalacji ELEMENTARIA stało się wydane w 1847 roku graficzne opracowanie pierwszych sześciu ksiąg „Elementów” Euklidesa wykonanego przez Olivera Byrna.
Pojęcie „element” – część składowa jakiejś całości; składnik nadający czemuś odrębną cechę, właściwość – najprostsze i zarazem podstawowe związki i układy; nigdy niewyczerpane możliwości kształtów i układów elementów – figur geometrycznych.
„Element” uważany był także za jeden z czterech żywiołów determinujący właściwości fizyczne materii.
Projekt ELEMENTARIA zakłada poszukiwanie powiązań myślenia abstrakcyjnego z geometrią z wykorzystaniem współczesnych mediów cyfrowych, jest również próbą opisu ich relacji z naturą.
Dialog z miejscem – gotycką budowlą Galerii EL oraz relacja do zgromadzonej tu kolekcji sztuki geometrycznej stanowią źródło inspiracji duetu artystycznego Alicji Panasiewicz i Adama Panasiewicza.
ELEMENTARIA is an installation that refers to one of the most famous scientific works in the history of humankind, namely Euclid’s Elements from the 6th century BC, which shaped the way of thinking about mathematical theories based on the deductive method and logic.
Euclid wrote thirteen books of Elements; printed in Europe for the first time in 1482, they boast the largest number of editions, second only to the Bible.
The inspiration for ELEMENTARIA came from Oliver Byrne’s graphic adaptation of the first six books of Euclid’s Elements published in 1847.
The term ‘element’ means a component of a whole, an element that endows something with a distinct quality or characteristic, the simplest and at the same time the most fundamental compounds and arrangements; never-ending possibilities of shapes and configurations of elements – geometrical figures.
The ‘element’ was also considered one of the four natural forces that determine the physical properties of matter.
The ELEMENTARIA project assumes the search for connections between abstract thought with geometry through contemporary digital media. It is also an attempt at describing their relationship with nature.
A dialogue with the place – the gothic building of Galeria EL – and the relationship with the collection of geometric art – constitute the source of inspiration for Alicja Panasiewicz and Adam Panasiewicz artistic duo.
zdjęcia: Wiktor Piskorz