lux lumen

Galeria Arte Factory Kraków 2011

lux lumen

english below

czarne światło Matissa/czarna żarówka/czarne promienie/czarne nici

W mistyce światłość jest jedną z centralnych metafor i doświadczeń duchowych. Jawi się ono jako coś niematerialnego, w związku z tym nadaje się do przedstawiania tego, co duchowe. Stanowi warunek wszelkich spostrzeżeń wizualnych – jest podstawą doświadczenia estetycznego obok takich klasycznych kategorii, jak proporcja i harmonia. Zachwyt nad światłem można odnaleźć w średniowiecznej metafizyce światła. W XIII wieku biskup Lincolnu Robert Grosseteste napisał:

Światło jest piękne samo w sobie, albowiem natura jego jest prosta i zawiera w sobie razem wszystkie rzeczy.[1]   

Podążając myślą neoplatończyków, średniowieczni filozofowie stworzyli obraz wszechświata kształtowany jednym przepływem świetlistej energii, będącej zarazem źródłem piękna i bytu. Światło jako matematyczny porządek proporcji materializuje się w różnym stopniu, w zależności od oporu, jaki stawia mu materia.[2] Pseudo-Dionizy Areopagita pisał o ogniu widzialnym, rozpoznawalnym wtedy, gdy napędza jakąś materię.

Święty Bonawentura z Bagnoregio w Sententiae zauważył, że światło jako formę substancjalną ciał można postrzegać w trzech aspektach: jako lux – czysta emanacja stwarzającej mocy, lumen – posiadający byt świetlisty i przekazywany w przestrzeni za pomocą środków przejrzystych, kolor lub blask – jako światło odbite od matowego ciała. Ostatni z wielkich filozofów średniowiecznych, święty Tomasz z Akwinu, pisał o świetle jako o określonej czynnej jakości, która natrafia w ciele przejrzystym na pewną skłonność do przyjęcia jej i przekazywania.[3] Ten radosny zachwyt nad światłem, barwą, materiałami przezroczystymi i błyszczącymi jak złoto, obowiązujący w estetyce przez około tysiąc lat stał się dla mnie inspiracją do poszukiwań formy urzeczywistnienia piękna światła, przedstawienia zjawiska świecenia. W instalacji lux lumen próbowałam uchwycić strukturę światła.

elementy instalacji:

  • lustro, czarne linie, zarys sylwetki głowy
  • wisząca czarna żarówka, czarne linki rozpięte w przestrzeni, stroboskop
  • czarne linie przedstawiające formę rozchodzenia się światła od okna wewnątrz i na zewnątrz galerii

 

lux lumen

Matisse’s black light / a black light bulb / black light rays / black strings

For mysticism, light is one of the essential metaphors and spiritual experiences. Light appears as something immaterial, therefore it is suitable for representing everything spiritual. It is a reason by itself for any kind of visual observation – it is the basis for aesthetic experiences, next to such classical categories as proportion and harmony. Delight in light can be found in the metaphysics of light of the middle ages, expressed by e.g. Robert Grosseteste – a bishop of Lincoln living in the 13th century. He wrote:

Light is beautiful by itself, because its nature is simple and includes everything.

Following neoplatonists’ way of thinking, medieval philosophers created an image of the universe shaped by a unified flow of luminous matter, being the source of beauty and existence at the same time. Light as mathematical order of proportions materialises to various degrees, depending on how much matter resists it. Pseudo-Dionysius Areopagite wrote about visible fire, recognisable whenever it propels matter.

Saint Bonaventura of Bagnoregio in his work, Sententiae, noticed that light as a substantial form of bodies can be perceived in three aspects: as lux, pure emanation of the creating force; lumen, possessing the luminous entity and transferred in space via translucent media, colour or shine as light reflected from the matte body. The last of great philosophers of the middle ages, saint Thomas Aquinas, wrote about light as some certain active quality coming across a sort of tendency to take and transfer it when in a transparent body. This joyful delight in light, colour, semitransparent bodies shining like gold, operating in aesthetics for about 1000 years had become the inspiration for searching forms of materialising the beauty of light, showing the phenomenon of illumination. Through this installation, lux lumen, I tried to capture the structure of light.

installation elements:

  • a mirror, painted black lines, a silhouette of a head
  • a black hanging lightbulb, black ropes stretched in space, a stroboscope
  • black lines representing the means of dispersing of the light from the window, inside and outside of the gallery

[1]Komentarz do Hexameronu za: Umberto Eco, Bóg jako światło, [w:] tegoż, Historia piękna, wyd. Rebis Poznań 2005

[2]por. Umberto Eco, Teologowie i filozofowie, [w:] tamże, s.126

[3]por. tamże